RET, oftewel Rationeel-Emotieve Therapie, werd in de jaren 50 ontwikkeld door de Amerikaanse psycholoog Albert Ellis en is later doorontwikkeld tot REBT (Rationeel-Emotieve Gedragstherapie). Hoewel het oorspronkelijk uit de klinische psychologie komt, heeft het model een vaste plek gevonden binnen coaching vanwege de directe toepasbaarheid op denken, voelen en gedrag. RET/REBT helpt cliënten inzicht te krijgen in de manier waarop irrationele gedachten leiden tot belemmerende emoties en ineffectief gedrag. Binnen coaching wordt het gebruikt om meer grip te krijgen op overtuigingen, stress, faalangst, perfectionisme en andere blokkades.
De kern van RET/REBT is het zogenaamde ABC-model, waarin wordt uitgelegd hoe onze emoties niet rechtstreeks worden veroorzaakt door gebeurtenissen, maar door de overtuigingen die we daarover hebben. Dit zijn de drie basiselementen:
A – Activating Event (Gebeurtenis): Een situatie of gebeurtenis die plaatsvindt.
B – Belief (Overtuiging): De gedachte of overtuiging die we hebben over de gebeurtenis.
C – Consequence (Gevolg): De emotionele of gedragsmatige reactie op basis van die overtuiging.
Voorbeeld:
A: Je leidinggevende geeft kritische feedback.
B: “Zie je wel, ik ben niet goed genoeg. Ik faal altijd.”
C: Gevoelens van onzekerheid, frustratie, vermijden van nieuwe taken.
Binnen coaching helpt RET de cliënt om zich bewust te worden van die irrationele overtuigingen en ze uit te dagen, zodat ze vervangen kunnen worden door meer realistische, helpende gedachten.
RET maakt een onderscheid tussen rationele (helpende) en irrationele (belemmerende) overtuigingen. Irrationele overtuigingen zijn vaak zwart-wit, perfectionistisch of catastroferend van aard. Denk aan uitspraken als:
“Ik móét altijd alles goed doen.”
“Het zou vreselijk zijn als iemand mij afwijst.”
“Ik kan dat echt niet aan.”
Binnen coaching worden deze overtuigingen onderzocht en omgevormd naar rationelere, positievere overtuigingen, zoals:
“Ik wil het graag goed doen, maar ik mag ook fouten maken.”
“Afwijzing is vervelend, maar ik overleef het wel.”
“Ik heb het nog niet gedaan, maar ik kan het leren.”
Door deze herstructurering ontstaan er andere gevoelens (bijvoorbeeld rust in plaats van angst) en ander gedrag (proberen in plaats van vermijden).
In coaching wordt RET vaak gebruikt bij cliënten die vastlopen in perfectionisme, angst voor falen, negatieve zelfspraak of stressgerelateerde klachten. De coach begeleidt de cliënt in het herkennen van hun automatische gedachten, het onderzoeken van de onderliggende overtuigingen, en het uitdagen ervan via logica, praktijkervaring of gedragsexperimenten.
Een belangrijke stap is de disputing-fase (D), waarin de irrationele overtuiging wordt weerlegd of genuanceerd. Daarna volgt stap E – Effect, waarbij de nieuwe, rationele overtuiging leidt tot andere gevoelens en effectiever gedrag.
RET is in coaching niet gericht op therapie, maar op persoonlijke effectiviteit en gedragsverandering. Het sluit goed aan bij coachingsvragen als:
Hoe ga ik beter om met kritiek?
Hoe kan ik stoppen met mezelf te saboteren?
Hoe ga ik minder piekeren en meer in actie komen?
RET is laagdrempelig, praktisch en gericht op concrete verandering. Het stelt cliënten in staat om zelfsturend te worden in hun denken en gevoel. In plaats van te blijven hangen in emoties of gedrag, leren ze de oorzaak te herleiden naar hun gedachten, en daar invloed op uit te oefenen. Deze cognitieve benadering sluit goed aan bij coachingstrajecten waarin zelfinzicht, mentale veerkracht en gedragsverandering centraal staan.
RET/REBT is een krachtig hulpmiddel binnen coaching dat cliënten leert hoe hun gedachten hun emoties en gedrag beïnvloeden. Door irrationele overtuigingen te herkennen en om te buigen naar helpende gedachten, ontstaat er ruimte voor rust, zelfvertrouwen en effectieve keuzes. Het ABC-model biedt een concreet en bruikbaar kader dat inzicht en ontwikkeling stimuleert – precies wat coaching beoogt.